|
|
کارگروه آینده نگاری و مرجعیت علمی دانشگاه با رویکرد مؤلفه های اجتماعی سلامت
(Social Determinants of Health (SDH
مأموریت ویژه دانشگاه علوم پزشکی قزوین
مقدمه:
نابرابری‌های موجود بین کشورها و بین گروه‌های اجتماعی تأثیر عمیقی بر سلامتی دارد. بنابراین حل مشکلات سلامتی در جوامع امکانپذیر نخواهد بود مگر این‌که نابرابری‌های موجود از میان برداشته شود. در حال حاضر با وجود اقدامات انجام شده در زمینه ارتقای سلامت هنوز این هدف محقق نشده است. نقش سیستم بهداشت و درمان در ارتقای سلامت حداکثر 25% است. عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت مانند تحصیلات، شغل، درآمد و بسیار بیشتر از عوامل بیولوژیک قادر به ایجاد بیماری در جوامع می‌باشند به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی بحث عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت را مد نظر قرار داد و کمیسیونی را نیز به همین عنوان تشکیل داد و هم اکنون چند کشور از جمله ایران در آن عضو هستند.
اگر چه تجربه موفق مراقبتهای بهداشتی اولیه در ایران و همچنین فعالیتهایی در زمینه کاهش نابرابری ها و توجه به آسیبهای اجتماعی مانند برنامه¬های گسترش بیمه سلامت، پروژه های شهر سالم، برنامه رابطین بهداشتی و همیاران سلامت، برنامه توانبخشی اجتماع محور و در زمینه ارتقای سلامت انجام شده است ولی با وجود آن هنوز تا برقراری و ارتقاء سلامت راه درازی در پیش است. علاوه بر همکاری و هماهنگیهای بین بخشی به منظور تامین و ارتقاء سلامت لازم است تا در دوره های آموزشی دانشجویان پزشکی و رشته های مرتبط با سلامت جامعه توجه بیشتری به عوامل اجتماعی موثر بر سلامت گردد. البته در حال حاضر از بین نزدیک به 60 دانشگاه و مؤسسات علوم پزشکی کشور هیچ دانشگاهی به طور مشخص در این زمینه تربیت دانشجو نداشته است و علاوه بر آن در هیچ دانشگاهی نیز مقوله عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت در متون درسی و آموزشی وارد نشده است و تنها به طور محدود در برنامه های کارآموزی و کارورزی بهداشت به آن پرداخته می شود. برای تحقق این امر متخصصین پزشکی اجتماعی می توانند به عنوان متولیان اصلی در نهادینه کردن عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت در برنامه های آموزش دانشجویان با همکاری سایر متخصصین فیلد سلامت انجام وظیفه نمایند. طبیعی است تحقق چنین امری بدون همکاری کامل فیلد سلامت و سایر فیلدهای مرتبط امکانپذیر نخواهد بود.
برگزاری چهارمین اجلاس کمیسیونرهای عوامل اجتماعی تعیین کننده های سلامت در تهران و تحقیقات مرتبط انجام شده توسط مؤسسه ملی تحقیقات سلامت نشان از توجه به اهمیت عوامل اجتماعی در سلامت است.
تدوین برنامه‌های تحول آموزش علوم پزشکی مرحله نوینی از طرح تحول نظام سلامت است که با نگاهی بنیادی به تعامل با اساتید و دانشجویان، می نگرد. تغییرات اساسی در چهره بیماری‌های کشور خصوصا افزایش میزان بار بیماری‌های غیرواگیر، ظهور فناوری‌های نوین و پیشرفته تشخیصی و درمانی، تغییرات در هرم جمعیتی کشور و ... بازنگری در روند تربیت نیروی انسانی بخش سلامت را در راستای تحقق آموزش پاسخگو بیش از پیش ضروری می‌سازد.
سلامت در همه سیاست‌ها، توسعه پایدار همکاری‌های بین بخشی و مشارکت مردم تنها تعدای از رویکردهای عملی است و ضرورت دارد کلیه رده‌های علمی و اجرایی از جمله اعضای هیأت علمی از این مبانی مطلع و آن‌ها را به کار بگیرند. الگوهای مفیدی برای آموزش این مبانی در دنیا تجربه شده است و بهتر است با الهام از آن‌ها در ایران نیز الگوی بومی طراحی گردد. معاونت آموزش دانشگاه علوم پزشکی قزوین به عنوان هسته اصلی طراحی و آموزش عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت و کاربست علمی آن برای اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی تعیین شده است. عضو هیأت علمی به عنوان ارائه کننده خدمات سلامت، محقق، آموزش دهنده دانشجویان و مروجان فرهنگ سلامت محوری در جامعه انجام وظیفه دارد و آشنایی آن‌ها با عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت مداخلات پیشگیرانه را در جامعه گسترش می دهد و با استفاده از نتایج این طرح هر سه عملکرد آموزشی، پژوهشی و ترویجی آن‌ها ارتقا می‌یابد.
عضو هیأت علمی به عنوان ارائه کننده خدمات سلامت، محقق، آموزش دهنده دانشجویان و مروجان فرهنگ سلامت محوری در جامعه انجام وظیفه دارد و آشنایی آن‌ها با عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت مداخلات پیشگیرانه را در جامعه گسترش می دهد و با استفاده از نتایج این طرح هر سه عملکرد آموزشی، پژوهشی و ترویجی آن‌ها ارتقا می‌یابد.الگوهای مفیدی برای آموزش این مبانی در دنیا تجربه شده است و بهتر است با الهام از آن‌ها در ایران نیز الگوی بومی طراحی گردد. هدف از ارائه این فرایند این است که نظامی طراحی گردد که باعث ایجاد حساسیت و انگیزش در اعضای هیأت علمی بر اساس عوامل اجتماعی سلامت گردد.
|
|